Kasr-ı Hümayun | Art Nicomedia

Kasr-ı Hümayun (İzmit Sarayı)

Demiryolunun kuzeyinde Saat Kulesi'nin yanında bulunan İzmit Sarayı, Kasr-ı Hûmayun, diğer adıyla Sultan Abdülaziz'in Av Köşkü bulunmaktadır. 19. yüzyılda, Osmanlı Sultanı Abdülaziz tarafından hassa mimarı Garabet Amira Balyan'a yaptırılmış olan Kasr-ı Hümayun, neoklasik, barok ve klasik Osmanlı sanatı üslup özellikleriyle göze çarpmaktadır. Saat Kulesi'nin yanındaki tepelik alandadır. Zaman içerisinde Kasr-ı Hümayun, Av Köşkü, Hünkâr Kasrı, İzmit Sarayı, İzmit Köşkü, Sultan Sarayı, Küçük Saray gibi isimlerle anılmıştır. İki katlı barok üslupla yapılmış olan köşkün cephesi mermer sütunlarla çevrilidir. İçeride yeterince aydınlatma sağlamak amacıyla ince, uzun ve yuvarlak formda düzenlenen kemerli pencereleri, mermer işçiliği ve tavan süslemeleri göz kamaştırıcı güzelliktedir.

Girişteki pencerelerin üzerinde gül bezeklere yer verilmiştir. Osmanlı Padişahlarından Sultan Abdülaziz tarafından inşa ettirilen bu yapı, asıl önemini Kurtuluş Savaşı sırasında Atatürk'ün yerli ve yabancı gazetecilere düzenlediği basın toplantısı ile kazanmıştır. Atatürk, Büyük Zafer'den önce, Kocaeli Grubu'nu denetlemek üzere 16 Haziran 1922 günü Beypazarı, Nallıhan, Göynük yolu ile Geyve'ye gelmiş, geceyi Belediye Başkanı Rasim Bey'in (Turhan)'ın evinde geçirmişti. Ertesi gün, Geyve'lilerle görüştükten sonra, Adapazarı'na gelerek, Askerlik fiubesi Başkanı Binbaşı Baha Bey'in evinde konuk olmuş, annesi Zübeyde Hanımla buluşmuş ana-oğul hasret gidermişlerdir. Atatürk, o geceyi annesinin yanında geçirdikten sona ertesi gün, yani 18 Haziran 1922 günü izmit'e hareket etmiştir. Atatürk, o gün İzmit'te halkın coşkulu sevinç gösterileriyle karşılanmıştır. İzmit'te Atatürk-Claude Farrere görüşmesi, Milli Mücadele tarihimizde önemli bir olaydır.

Bu görüşme ile hem tarihe bir not düşürülmüş hem deTürk Millî Mücadelesi'nin Batı kamuoyuna objektif olarak yansıtılması sağlanmıştır. Atatürk, Büyük Zafer'den sonra 16 Ocak 1923'te İzmit'e tekrar gelmiştir. İstanbul gazetelerinin bazı başyazarları uzunca bir süredirAtatürk'le görüşmek isteğinde bulunuyorlardır. Bu yoğun talepler üzerine Atatürk, İzmit'te bir basın toplantısı yapmayı kararlaştırır. Doğruca, kendisi için hazırlanan Kasr-ı Hümayun'a gelir. Akşam yemeğinden sonra, basın toplantısı başlar.

Toplantı gece yarısından sonra, ertesi gün, 17 Ocak 1923'te sabah üçe kadar sürmüştür. Atatürk'ün konuk olduğu İzmit Sarayı, Cumhuriyetle birlikte Valilik Konağı olarak kullanılmaya başlamıştı. Köşk'te Valilik makamı ile birlikte bazı resmi daireler bulunuyordu. Ancak daha sonraki yıllarda Köşk'ün mimari ve sanatsal değeri düşünülerek müze yapılmasına karar verilmiştir. Üst katta Atatürk'ün yatak odası düzenlenir. Alt kat, arkeolojik eserlere ayrılır. Haziran 1967'de müze olarak hizmete girer. iki katlı, baroküslupta yapılmış, cephesi mermer sütunlarla çevrilmiş sanatsal değeri önemli olan bir köşktür.

Mermer işçiliği tavan süslemeleriyle; bol sütunlu oluşu Dolmabahçe Sarayı'nın küçük ve güzel bir kopyası olduğu izlenimini insanda oluşturmaktadır. İistanbul dışında kalmış olup, günümüze kadar gelebilen ender bir saray olması açısından da tarihi açıdan önemlidir.

Bu değerli yapı, 17 Ağustos 1999 Marmara depremi ile büyük hasar görmüş ve Kocaeli Valiliği tarafından 2005 yılında restore edilmiştir. Devletimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün 16 Ocak1923 tarihinde gazeteci-yazar ve aydınlarla birlikte Kurtuluş Savaşı'nı değerlendirdiği İzmit Sarayı, Valilik tarafından restorasyonu yeniden tamamlamasının ardından kapılarını 16 Ocak 2006 tarihinde 'Basın Onur Günü'nde yeniden halkımızın hizmetine açmıştır. Bu eser içerisinde Atatürk odası, protokol odası, saray müze, kabul odası, banyo ve hamam gibi bölümler bulunmaktadır.